Γιατί τα κενά σημαίνοντα έχουν σημασία για την πολιτική; (ΙΙ)

2.Αυτό που είναι πέραν του ορίου αποκλεισμού ανάγεται σε καθαρή αρνητικότητα. Αυτή η καθαρή απειλή είναι που συγκροτεί το σύστημα. Αν η διάσταση αποκλεισμού εξαλειφτεί  ή αδυνατίσει τότε ο διαφορικός χαρακτήρας του «πέρα» θα επιβάλλει τον εαυτό του και ως αποτέλεσμα τα όρια αυτά θα θολώσουν. Μόνο εάν το πέρα γίνει το σημαίνον της καθαρής απειλής, της καθαρής αρνητικότητας , του αποκλεισμένου μπορούν να υπάρξουν όρια και  σύστημα.  Έτσι βλέπουμε την δυνατότητα ενός κενού σημαίνοντος που θεμελιώνεται σε μια λογική όπου οι διαφορές καταρρέουν σε αλυσίδες ισοδυναμίας.

3. Γιατί αυτό το καθαρό είναι ή η συστημικότητα του συστήματος  ή – το αντίστροφό του , η καθαρή αρνητικότητα του αποκλεισμένου απαιτούν την παραγωγή κενών σημαινόντων ώστε να σημάνει τον εαυτό του; Η απάντηση είναι  ότι προσπαθούμε να σημάνουμε τα όρια της σήμανσης – το πραγματικό αν θέλετε με λακανικούς όρους- και δεν υπάρχει ευθύς τρόπος να το κάνουμε παρά μέσα από την ανατροπής  της διαδικασίας της σήμανσης. Όπως ξέρουμε από την ψυχανάλυση αυτό που δεν αναπαριστάται ευθέως – το ασυνείδητο-μπορεί να βρει ως μέσο αναπαράστασης την ανατροπή της σήμανσης. Κάθε σημαίνον συγκροτεί ένα σημείο συνδεόμενο με ένα συγκεκριμένο σημαινόμενο, εγγράφοντας  τον εαυτό του ως διαφορά μέσα στη διαδικασία σήμανσης.  Όμως αν αυτό που προσπαθούμε να σημάνουμε δεν είναι διαφορά αλλά αντιθέτως είναι ένας ριζικός αποκλεισμός  που είναι το θεμέλιο και η συνθήκη όλων των διαφορών , τότε καμιά παραγωγή μιας ακόμη διαφοράς δεν μπορεί να κάνει το τρικ.  Έτσι η σήμανση είναι δυνατή μόνο εάν κάποια σημαίνοντα αποσυνδεθούν από τα σημαινόμενα και καταλάβουν το ρόλο της παρουσίασης του καθαρού είναι του συστήματος.

Δύο σημεία πρέπει να σημειωθούν. Πρώτον το Είναι ή η συστηματικότητα ενός συστήματος  αντιπροσωπεύεται από τα κενά σημαίνοντα δεν είναι ένα Είναι  που δεν έχει αναγνωρισθεί αλλά δεν μπορεί να προσεγγιστεί  και οι όποιες  συστημικές συνέπειες είναι το αποτέλεσμα του ασταθούς συμβιβασμού  μεταξύ της ισοδυναμίας και  της διαφοράς. Έτσι ερχόμαστε αντιμέτωποι με ένα συγκροτητικό κενό, με ένα αδύνατο αντικείμενο που όπως στον Καντ παρουσιάζει τον εαυτό του μέσα από την αδυνατότητα της παρουσίασής του. Εδώ μπορούμε να δώσουμε μια πλήρη απάντηση στο αρχικό μας ερώτημα: μπορούν κενά σημαίνοντα να υπάρχουν στο πεδίο της σήμανσης επειδή κάθε σύστημα σήμανσης  δομείται γύρω από την αδυνατότητα παραγωγής ενός αντικειμένου  που απαιτείται από τη συστηματικότητα του συστήματος. Έτσι έχουμε μια αδυνατότητα χωρίς τόπο  όπως στην περίπτωση της λογικής αντίφασης  αλλά με μια θετική αδυνατότητα , με ένα πραγματικό που το χ του κενού σημαίνοντος  δείχνει.

Ηγεμονία

Ας πάμε πίσω σε ένα παράδειγμα που συζητήσαμε λεπτομερώς στο Ηγεμονία και σοσιαλιστική στρατηγική : την συγκρότηση της ενότητας της εργατικής τάξης  σύμφωνα με τη Ρόζα Λούξεμπουργκ  μέσα από έναν υπερκαθορισμό μερικών αγώνων για μια μακρά διάρκεια χρόνου. Το βασικό της επιχείρημα είναι ότι η ενότητα της τάξης δεν καθορίζεται από μια a priori θεώρηση της προτεραιότητας της  πολιτικής ή οικονομικής πάλης αλλά από τη συσσώρευση επιρροών του εσωτερικού διχασμού των μερικών κινητοποιήσεων. Σε κλίμα ακραίας καταπίεσης κάθε κινητοποίηση για έναν μερικό στόχο δεν θα πρέπει να εκλαμβάνεται ως ένα συμπαγές αίτημα ενός αγώνα αλλά επίσης ως μια πράξη εναντίον του συστήματος. Αυτό το γεγονός είναι που συνδέει τους επιμέρους αγώνες- όλοι προσεγγίζονται ως αλληλοσχετιζόμενοι, όχι επειδή οι στόχοι τους σχετίζονται εσωτερικά αλλά επειδή θεωρούνται ισοδύναμοι στην αντιπαράθεση με το καταπιεστικό καθεστώς. Δεν είναι λοιπόν ότι μοιράζονται κάτι θετικό μεταξύ τους που θεμελιώνει την ενότητά τους, αλλά κάτι αρνητικό :  η αντίθεσή τους σε έναν κοινό εχθρό. Ο ισχυρισμός της Λούξεμπουργκ ότι η ταυτότητα της επαναστατικής μάζας θεμελιώνεται μέσω του υπερκαθορισμού για μια ιστορική περίοδο, μιας ποικιλίας ξεχωριστών αγώνων. Αυτές οι παραδόσεις συγχωνεύονται σε μια επαναστατική στιγμή, σε ένα σημείο τομής.

Ας προσπαθήσουμε να εφαρμόσουμε τις προηγούμενες κατηγορίες σε μια τέτοια κατάσταση.  Το νόημα (σημαινόμενο) όλων των συμπαγών αγώνων εμφανίζεται από την αρχή εσωτερικά διχασμένο.  Ο στόχος κάθε αγώνα δεν αφορά μόνο ένα συγκεκριμένο αίτημα αλλά σημαίνει επίσης και την αντίθεση στο σύστημα. Το πρώτο σημαίνον θεμελιώνει το διαφορικό χαρακτήρα κάθε αιτήματος έναντι των  άλλων αιτημάτων . το δεύτερο σημαινόμενο θεμελιώνει την ισοδυναμία όλων των αιτημάτων που βασίζεται στην κοινή αντίθεσή τους στο σύστημα. Όπως μπορεί να γίνει κατανοητό κάθε ξεχωριστός αγώνας κυριαρχείται από μια αντίφαση, που ταυτόχρονα θεμελιώνει και εξαλείφει την ενικότητά του. Η λειτουργία της παρουσίασης του συστήματος ως ολότητας εξαρτάται από τη δυνατότητα υπερίσχυσης της ισοδυναμίας έναντι της διαφοράς. Αυτή η δυνατότητα είναι το αποτέλεσμα κάθε ενικού αγώνα που πάντα ήδη διαπερνάται από αυτή την αμφισημία.