Σάββατο 31 Μαρτίου 2012

Ο Απόστολος Παύλος του Ζίζεκ



Το παρακάτω κείμενο είναι απόσπασμα από το άρθρο Politics and perversion: Situating Zizeks Paul του Adam Kotsko. O Kotsko είναι συγγραφέας του βιβλίου Zizek and theology

Ο Μπαντιού στο βιβλίο Saint Paul : The foundation of universalism υποστηρίζει ότι η αμαρτία είναι η θέση  του υποκείμενου του  νόμου. Η αμαρτία δεν είναι το ξεπέρασμα του νόμου. Η αμαρτία είναι η μόνη δυνατή σχέση με το νόμο. Ο Μπαντιου διαχωρίζει το νομικό υποκείμενο από το υποκείμενο της σωτηρίας. Το νομικό υποκείμενο μέσω του νόμου συγκροτείται από το διαχωρισμό της ζωής και του θανάτου ο οποίος παράγεται από το νόμο. Ο νόμος διανέμει τη ζωή  στην πλευρά του θανάτου και το θάνατο στην πλευρά της ζωής.
 Με το ξεπέρασμα του νόμου και της αμαρτίας το υποκείμενο, από υποκείμενο του νόμου γίνεται το υποκείμενο της ζωής. Ένα συμβάν αλήθειας είναι απαραίτητο ώστε να γίνει αυτό.  Ο απόστολος Παύλος αναφέρεται στο Συμβάν αλήθειας ως «Ανάσταση». Η ανάσταση επαναδιανέμει το θάνατο και τη ζωή στους τόπους τους δείχνοντας ότι η ζωή δεν καταμβάνει τον τόπο των νεκρών.  Στο κεφάλαιο με τίτλο «Η αγάπη ως καθολικός νόμος»,ο Μπαντιού τονίζει ότι το Συμβάν- Χριστός είναι η κατάργηση του νόμου, ενώ ο νόμος αποτελεί την άρνηση της Ανάστασης δηλαδή της αυτοκρατορίας του θανάτου.  Μέσα από το νόμο της αγάπης η ζωή γίνεται καθολικός νόμος. 
Στο  The ticklish subject ο Ζίζεκ κάνει μια εκτενή κριτική στον Μπαντιού και επικεντρώνεται στο απόσπασμα σχετικά με το νόμο στο Προς Ρωμαίους επιστολή  κεφ. 7 του απόστολου Παύλου. Σύμφωνα με το Ζίζεκ ο Μπαντιού διαχωρίζει ριζικά το θάνατο από την Ανάσταση. Δεν είναι το ίδιο και δεν συσχετίζονται ούτε διαλεκτικά. Εδώ ο Μπαντιού είναι αντι- εγελιανός. Δεν υπάρχει διαλεκτική σχέση μεταξύ ζωής και θανάτου.  Το Συμβάν- αλήθειας δεν είναι παρά ένα ριζικά νέο ξεκίνημα. Με όρους της λακανικής ψυχανάλυσης  υπάρχει μια αποσύνδεση του Συμβάντος- αλήθειας και της ενόρμησης θανάτου. Κάποιος μπορεί να υποστηρίξει ότι για τον Μπαντιού το πρόβλημα που θέτει το προς Ρωμαίους  επιστολή  κεφ. 7 είναι η διαφυγή από το νόμο και έτσι και από την ενόρμηση θανάτου.
Ο Ζίζεκ αναφερόμενος  στην ανάγνωση του Λακάν στο σεμινάριο Η ηθική της ψυχανάλυσης , υποστηρίζει ότι το ζήτημα είναι πιο περίπλοκο.  Το ζήτημα δεν είναι η διαφυγή από το νόμο αλλά η διαφυγή από μια συγκεκριμένη σχέση με το νόμο. Για τον Ζίζεκ το πρόβλημα με το οποίο έρχεται αντιμέτωπος ο απόστολος Παύλος είναι πώς να αποφύγει την παγίδα της διαστροφής δηλαδή έναν νόμο που παράγει την υπέρβασή του, εφόσον την χρειάζεται έτσι ώστε να θεμελιωθεί ως νόμος.  Ο όρος διαστροφή εδώ αναφέρεται σε ψυχαναλυτικό διαγνωστικό όρο του Λακάν.  Ο διαστροφικός είναι αυτός που πιστεύει ότι ξέρει τι θέλει ο Άλλος και κατευθείαν του το δίνει.  Η υστερική είναι αυτή που μέσα από αδιάκοπες ερωτήσεις  προσπαθεί να ανακαλύψει τι θέλει ο Άλλος.
Η αντίθεση μεταξύ της διαστροφής και της υστερίας είναι το σκοτεινό υπερεγώ. Σε αντίθεση με τη συνηθισμένη ερμηνεία ότι το υπερεγώ είναι ανάλογο με την ένοχη συνείδηση, ο Ζίζεκ  ακολουθώντας το Λακάν υποστηρίζει ότι το υπερεγώ υποκινεί το υποκείμενο να απολαύσει. Πέρα από κάθε ηθική απαγόρευση υπάρχει μια παρακίνηση για να παραβίασή της , προκειμένου να επιβεβαιωθεί η δύναμη του νόμου. Η ενοχή είναι ένα είδος λιβιδικής ικανοποίησης.  Το υποκείμενο του Προς Ρωμαίους επιστολή  κεφ. 7 είναι βασικά ένα υστερικό υποκείμενο που συνειδητοποιεί αυτό το μηχανισμό. Ο πειρασμός τότε είναι να πάρει κάποιος τη διαστροφική θέση, να αφήσει την βασανιστική ασάφεια και να κόψει δρόμο προς την παραβίαση την οποία τόσο επιθυμεί ο νόμος. Το πρόβλημα του απόστολου Παύλου είναι πώς θα σπάσει τον φαύλο κύκλο του Νόμου και της επιθυμίας, της απαγόρευσης και της υπέρβασής της.
Σύμφωνα με το Ζίζεκ, ο Μπαντιού δεν έχει απλά χρησιμοποιήσει τον όρο ενόρμηση θανάτου εκεί που έπρεπε να χρησιμοποιήσει τον όρο διαστροφή,  αλλά αναγνώρισε και λανθασμένα  την ενόρμηση  θανάτου ως το πρόβλημα ενώ αυτό είναι η λύση.  Η ενόρμηση θανάτου σύμφωνα με το Λακάν είναι η αποσύνδεση από τη συμβολική τάξη. Το υστερικό υποκείμενο που προσπαθεί να μάθει τι θέλει ο Άλλος  μπορεί να γίνει διαστροφικό αλλά μπορεί να καταλήξει στην γνώση ότι ο Άλλος δεν υπάρχει, ότι ο Άλλος δεν ξέρει τι θέλει από το υποκείμενο. Όταν κάποιος καταλάβει αυτή τη θέση τότε το πρόβλημα του σκοτεινού υπερεγώ που θεμελιώνεται ως ερώτηση της επιθυμίας του Άλλου (του νόμου) διαλύεται. Έτσι φαίνεται  ο Λακάν να αφήνει  χώρο για το Συμβάν αλήθειας  του Μπαντιού.  Ο Ζίζεκ υποστηρίζει ότι η αρνητικότητα της ενόρμησης του θανάτου συγκροτεί το πιστό υποκείμενο και ότι μόνο η ενόρμηση θανάτου είναι αυτή που διακρίνει ένα αυθεντικό Συμβάν. Ο Λακάν δεν υποστηρίζει έναν μεταμοντέρνο πολιτισμικό σχετικισμό. Υπάρχει διαφορά μεταξύ ενός αυθεντικού Συμβάντος και ενός ομοιώματος. Η διαφορά είναι ότι σε ένα αυθεντικό Συμβάν το κενό της ενόρμησης θανάτου, η ριζική αρνητικότητα , ένα κενό που προσωρινά διακόπτει την τάξη του Είναι , συνεχίζει να αντηχεί.  Ο Μπαντιού αρνείται την αναγκαιότητα αυτού του κενού και αυτό αποτελεί την βασική φιλοσοφική του αντίθεση με τον Ζίζεκ. 

17 σχόλια:

  1. από το http://www.orthodoxfathers.com/Romans-07

    Προς Ρωμαίους επιστολή κεφ. 7

    Ἢ ἀγνοεῖτε, ἀδελφοί· γινώσκουσι γὰρ νόμον λαλῶ· ὅτι ὁ νόμος κυριεύει τοῦ ἀνθρώπου ἐφ’ ὅσον χρόνον ζῇ; 2 ἡ γὰρ ὕπανδρος γυνὴ τῷ ζῶντι ἀνδρὶ δέδεται νόμῳ· ἐὰν δὲ ἀποθάνῃ ὁ ἀνήρ, κατήργηται ἀπὸ τοῦ νόμου τοῦ ἀνδρός.

    3 ἄρα οὖν ζῶντος τοῦ ἀνδρὸς μοιχαλὶς χρηματίσει ἐὰν γένηται ἀνδρὶ ἑτέρῳ· ἐὰν δὲ ἀποθάνῃ ὁ ἀνήρ, ἐλευθέρα ἐστὶν ἀπὸ τοῦ νόμου, τοῦ μὴ εἶναι αὐτὴν μοιχαλίδα γενομένην ἀνδρὶ ἑτέρῳ· 4 ὥστε, ἀδελφοί μου, καὶ ὑμεῖς ἐθανατώθητε τῷ νόμῳ διὰ τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ εἰς τὸ γενέσθαι ὑμᾶς ἑτέρῳ, τῷ ἐκ νεκρῶν ἐγερθέντι, ἵνα καρποφορήσωμεν τῷ Θεῷ. 5 ὅτε γὰρ ἦμεν ἐν τῇ σαρκί, τὰ παθήματα τῶν ἁμαρτιῶν τὰ διὰ τοῦ νόμου ἐνηργεῖτο ἐν τοῖς μέλεσιν ἡμῶν εἰς τὸ καρποφορῆσαι τῷ θανάτῳ· 6 νυνὶ δὲ κατηργήθημεν ἀπὸ τοῦ νόμου, ἀποθανόντες ἐν ᾧ κατειχόμεθα, ὥστε δουλεύειν ἡμᾶς ἐν καινότητι πνεύματος καὶ οὐ παλαιότητι γράμματος.

    7 Τί οὖν ἐροῦμεν; ὁ νόμος ἁμαρτία; μὴ γένοιτο· ἀλλὰ τὴν ἁμαρτίαν οὐκ ἔγνων εἰ μὴ διὰ νόμου· τήν τε γὰρ ἐπιθυμίαν οὐκ ᾔδειν εἰ μὴ ὁ νόμος ἔλεγεν, οὐκ ἐπιθυμήσεις· 8 ἀφορμὴν δὲ λαβοῦσα ἡ ἁμαρτία διὰ τῆς ἐντολῆς κατειργάσατο ἐν ἐμοὶ πᾶσαν ἐπιθυμίαν· χωρὶς γὰρ νόμου ἁμαρτία νεκρά.

    9 Ἐγὼ δὲ ἔζων χωρὶς νόμου ποτέ· ἐλθούσης δὲ τῆς ἐντολῆς ἡ ἁμαρτία ἀνέζησεν, 10 ἐγὼ δὲ ἀπέθανον, καὶ εὑρέθη μοι ἡ ἐντολὴ ἡ εἰς ζωὴν, αὕτη εἰς θάνατον· 11 ἡ γὰρ ἁμαρτία ἀφορμὴν λαβοῦσα διὰ τῆς ἐντολῆς ἐξηπάτησέ με καὶ δι’ αὐτῆς ἀπέκτεινεν. 12 ὥστε ὁ μὲν νόμος ἅγιος, καὶ ἡ ἐντολὴ ἁγία καὶ δικαία καὶ ἀγαθή. 13 τὸ οὖν ἀγαθὸν ἐμοὶ γέγονε θάνατος; μὴ γένοιτο· ἀλλὰ ἡ ἁμαρτία, ἵνα φανῇ ἁμαρτία, διὰ τοῦ ἀγαθοῦ μοι κατεργαζομένη θάνατον, ἵνα γένηται καθ’ ὑπερβολὴν ἁμαρτωλὸς ἡ ἁμαρτία διὰ τῆς ἐντολῆς.

    14 Οἴδαμεν γὰρ ὅτι ὁ νόμος πνευματικός ἐστιν· ἐγὼ δὲ σαρκικός εἰμι, πεπραμένος ὑπὸ τὴν ἁμαρτίαν. 15 ὃ γὰρ κατεργάζομαι οὐ γινώσκω· οὐ γὰρ ὃ θέλω τοῦτο πράσσω, ἀλλ’ ὃ μισῶ τοῦτο ποιῶ. 16 εἰ δὲ ὃ οὐ θέλω τοῦτο ποιῶ, σύμφημι τῷ νόμῳ ὅτι καλός. 17 νυνὶ δὲ οὐκέτι ἐγὼ κατεργάζομαι αὐτὸ, ἀλλ’ ἡ οἰκοῦσα ἐν ἐμοὶ ἁμαρτία. 18 οἶδα γὰρ ὅτι οὐκ οἰκεῖ ἐν ἐμοί, τοῦτ’ ἔστιν ἐν τῇ σαρκί μου, ἀγαθόν· τὸ γὰρ θέλειν παράκειταί μοι, τὸ δὲ κατεργάζεσθαι τὸ καλὸν οὐχ εὑρίσκω· 19 οὐ γὰρ ὃ θέλω ποιῶ ἀγαθόν, ἀλλ’ ὃ οὐ θέλω κακὸν τοῦτο πράσσω. 20 εἰ δὲ ὃ οὐ θέλω ἐγὼ τοῦτο ποιῶ, οὐκέτι ἐγὼ κατεργάζομαι αὐτὸ, ἀλλ’ ἡ οἰκοῦσα ἐν ἐμοὶ ἁμαρτία. 21 εὑρίσκω ἄρα τὸν νόμον τῷ θέλοντι ἐμοὶ ποιεῖν τὸ καλὸν, ὅτι ἐμοὶ τὸ κακὸν παράκειται· 22 συνήδομαι γὰρ τῷ νόμῳ τοῦ Θεοῦ κατὰ τὸν ἔσω ἄνθρωπον, 23 βλέπω δὲ ἕτερον νόμον ἐν τοῖς μέλεσί μου ἀντιστρατευόμενον τῷ νόμῳ τοῦ νοός μου καὶ αἰχμαλωτίζοντά με ἐν τῷ νόμῳ τῆς ἁμαρτίας τῷ ὄντι ἐν τοῖς μέλεσί μου. 24 Ταλαίπωρος ἐγὼ ἄνθρωπος! τίς με ῥύσεται ἐκ τοῦ σώματος τοῦ θανάτου τούτου; 25 εὐχαριστῶ τῷ Θεῷ διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ Κυρίου ἡμῶν. ἄρα οὖν αὐτὸς ἐγὼ τῷ μὲν νοῒ δουλεύω νόμῳ Θεοῦ, τῇ δὲ σαρκὶ νόμῳ ἁμαρτίας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. από το http://www.jesuslovesyou.gr/Bible_Greek/Modern/Romans/Romans5_8.htm#7 η απόδοση στη νεοελληνική

    (δεκτές όλες οι ενστάσεις για την ακρίβεια της απόδοσης για αυτό άλλωστε παρατίθεται και το πρωτότυπο)

    Προς Ρωμαίους επιστολή κεφάλαιο 7

    H καταδίκη που επιβάλλει ο νόμος δεν ισχύει πια σε όσους δέχονται τη χάρη του Θεού

    1Ή μήπως αγνοείτε το γεγονός αδελφοί - γιατί μιλώ σε ανθρώπους που γνωρίζουν το νόμο - ότι ο νόμος έχει ισχύ πάνω στον άνθρωπο για όσον καιρό ζει; 2H παντρεμένη γυναίκα, για παράδειγμα, είναι από το νόμο δεσμευμένη με τον άντρα της όσο είναι αυτός στη ζωή. Aν όμως πεθάνει ο άντρας, τότε ο δεσμός της με τον άντρα της, που της επέβαλε ο νόμος, παύει πια να ισχύει. 3Άρα, λοιπόν, μοιχαλίδα θα γίνει αν ενόσω ζει ο άντρας της γίνει γυναίκα άλλου άντρα. Aν όμως πεθάνει ο άντρας της, τότε πια είναι ελεύθερη από το νόμο, ώστε να μην είναι μοιχαλίδα, αν παντρευτεί άλλον άντρα. 4Eπομένως, αδελφοί μου, χάρη στο σωματικό θάνατο του Xριστού έχετε κι εσείς υποστεί το θάνατο που απαιτούσε ο νόμος, για να ανήκετε πια σε άλλον, σε’ αυτόν, δηλαδή, που αναστήθηκε από τους νεκρούς, έτσι που να καρποφορήσουμε για το Θεό. 5Γιατί, όταν ζούσαμε τη σαρκική ζωή, τα βλαβερά αποτελέσματα των αμαρτιών, που αποκαλύπτονταν χάρη στο νόμο, δρούσαν μέσα στα μέλη μας, με αποτέλεσμα να παράγουν καρπούς θανατηφόρους. 6Tώρα όμως απαλλαχτήκαμε από την τιμωρία που απαιτούσε ο νόμος, στην κυριαρχία του οποίου ήμασταν, αφού έχουμε κιόλας πεθάνει, ώστε να δουλεύουμε πια σύμφωνα με τη νέα ζωή του Πνεύματος, και όχι σύμφωνα με τον παλιό τύπο του γράμματος του νόμου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Nόμος και αμαρτία

    7Tι θα συμπεράνουμε λοιπόν; Ότι ο νόμος είναι αμαρτία; Όχι βέβαια! Tην αμαρτία όμως δεν την διέκρινα παρά μονάχα χάρη στο νόμο. Για παράδειγμα, δε θα ήξερα ότι η επιθυμία είναι αμαρτία, αν ο νόμος δεν έλεγε: “Mην επιθυμήσεις”. 8Aφορμή, λοιπόν, πήρε η αμαρτία από την εντολή αυτή κι έκανε να αναφανεί μέσα μου κάθε είδους επιθυμία, γιατί χωρίς το νόμο η αμαρτία δεν εκδηλώνει την ύπαρξή της. 9Kι εγώ ζούσα κάποτε χωρίς νόμο. Όταν όμως ήρθε η εντολή, η αμαρτία έκανε την εμφάνισή της ζωντανή 10κι εγώ διαπίστωσα πως ήμουν κιόλας πεθαμένος! Kι έτσι, συνέβη η εντολή που δόθηκε για ζωή, αυτή η ίδια να μου αποκαλύψει πως ήμουν πεθαμένος! 11καθότι η αμαρτία παίρνοντας αφορμή από την εντολή, μου έδειξε μέσω αυτής ότι με εξαπάτησε, και μέσω αυτής, επίσης, μου έδειξε ότι με θανάτωσε! 12Eπομένως, ο νόμος είναι πράγματι άγιος, και η εντολή άγια και δίκαιη και καλή.
    13Mα τότε; Tο καλό μεταβλήθηκε σε μέσο θανάτωσής μου; Όχι βέβαια! Aλλά δόθηκε, ώστε μέσω του καλού η αμαρτία να αποκαλυφτεί πως είναι αμαρτία που προκαλεί το θάνατο, έτσι ώστε μέσω της εντολής να γίνει φανερή η υπερβολική απατηλότητα της αμαρτίας.

    H διπλή φύση του ανθρώπου

    14Γιατί ξέρουμε, βέβαια, πως ο νόμος είναι πνευματικός, ενώ εγώ είμαι σαρκικός, πουλημένος σκλάβος στην κυριότητα της αμαρτίας. 15Έτσι, λοιπόν, δε συνειδητοποιώ το αποτέλεσμα που πετυχαίνω, γιατί δεν κάνω εκείνο που θέλω, αλλά κάνω εκείνο το οποίο απεχθάνομαι. 16Aν, λοιπόν, κάνω εκείνο που απεχθάνομαι, σημαίνει πως παραδέχομαι ότι ο νόμος είναι καλός.
    17Έτσι, ανακαλύπτω τώρα, πως το κακό αυτό αποτέλεσμα δεν το πραγματοποιώ εγώ, αλλά η αμαρτία που φωλιάζει μέσα μου. 18Διότι ξέρω πια ότι δεν κατοικεί μέσα μου, δηλαδή στη φύση μου κάτι καλό, γιατί, ενώ υπάρχει πάντα η θέληση, όμως τη δύναμη να πραγματοποιήσω το καλό δεν τη βρίσκω, 19δεδομένου ότι δεν κάνω το καλό που θέλω, αλλά το κακό που δε θέλω, αυτό πράττω. 20Aφού, όμως, κάνω κάτι το οποίο εγώ δεν το θέλω, σημαίνει πως το πραγματοποιώ όχι με δική μου πρωτοβουλία, αλλά εξαιτίας της αμαρτίας που φωλιάζει μέσα μου.
    21Άρα, λοιπόν, βρίσκω το νόμο τούτο: Ότι ενώ εγώ θέλω να κάνω το καλό, μέσα μου υπάρχει το κακό. 22Kι έτσι, ενώ εσωτερικά ευχαριστιέμαι με το νόμο του Θεού, 23όμως βλέπω ένα νόμο διαφορετικό μέσα στα μέλη μου, που αντιστρατεύεται στο νόμο της διάνοιάς μου και με κάνει αιχμάλωτο στο νόμο της αμαρτίας, που βρίσκεται μέσα στα μέλη μου! 24Πόσο ταλαίπωρος άνθρωπος είμαι εγώ! Ποιος θα με ελευθερώσει από το σώμα αυτό, που το έχει κυριεύσει ο θάνατος; - 25Eυχαριστώ το Θεό που δίνει τούτη την απελευθέρωση μέσω του Iησού Xριστού του Kυρίου μας! Tο συμπέρασμα λοιπόν είναι ότι εγώ ο ίδιος με τη διάνοιά μου υπακούω στο νόμο του Θεού, αλλά με τη σάρκα μου στο νόμο της αμαρτίας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Κατ'αρχάς εύχομαι καλή εκκινηση για το ιστολόγιο.
    Θα αναδημοσιεύσω το άρθρο στο σχετικό ιστολόγιο "Αριστερά και Πολιτική Θεολογία" με προφανή αναφορά στην πηγή
    Καλή συνέχεια και δημιουργικότητα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ευχαριστώ πολύ για τις ευχές σου. Ελεύθερη η αναδημοσίευση.Εύχομαι και γω ό,τι καλύτερο για τα πολύ αξιόλογα ιστολόγιά σου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. "Ίσως να μου επιτραπεί να καταλήξω με τον καθαρότερο δυνατό ζιζεκικό τρόπο: με ένα ανέκδοτο. Σ’ αυτό, δύο τρελοί που κάθονται στο άσυλο εμπλέκονται σε ένα έντονο καυγά. Ο πρώτος φωνάζει: “Είσαι τρελός!” Και ο δεύτερος: “Όχι, εσύ είσαι τρελός!” “Όχι, εσύ!” “Όχι, εσύ!” και ούτω κάθε εξής, εώς ότου ο πρώτος να πει με μια κάποια περηφάνεια: “Αύριο, θα ξυπνήσω στις πέντε το πρωί και θα γράψω στην πόρτα σου ότι είσαι τρελός!”, στο οποίο ο δεύτερος απαντά χαμογελώντας “Και εγώ θα ξυπνήσω στις τέσσερις το πρωί και θα το σβήσω!” Αυτό ακριβώς είναι που μπορεί να κάνει η ενόρμηση θανάτου ή η πράξη για τον Ζίζεκ σε ό,τι αφορά το τι διατείνεται για την αλήθεια του συμβάντος ο Μπαντιού. Πριν έχει καν την ευκαιρία να λάβει χώρα η εγγραφή μιας νέας αλήθειας, η ενόρμηση θανάτου μπλοκάρει εκ των προτέρων αυτή τη διαδικασία ελέω δομικής αναγκαιότητας, και άρα θα πρέπει να έχει πάντα ήδη έρθει πρώτη για να σβήσει τον πίνακα. Προκειμένου να υποβιβαστούν οι ισχυρισμοί της φιλοσοφίας, ο λόγος του αναλυτή μπορεί πάντοτε να φέρνει το υποκείμενο αντιμέτωπο με την υποκειμενοποίηση, να αντιπαραθέτει το κενό στο ομοίωμα, και με τους πιο γενικούς όρους, να απαντά με την ενόρμηση θανάτου στην πιστότητα προς τον αγώνα της αλήθειας. Έτσι, στην διχογνωμία ανάμεσα στον Μπαντιού και τον Ζίζεκ, δεν μπορώ να αποφύγω να σκέφτομαι ότι το μη διαψεύσιμο και αξιαγάπητο στοίχημα του αναλυτή —η όλο και πιο δραστικά αβυσσαλέα του πράξη— είναι να ξυπνά πάντα νωρίτερα από τον φιλόσοφο!"
    Από http://radicaldesire.blogspot.com/2011/01/bruno-bosteels_07.html

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Ο Ζίζεκ υποστηρίζει οτι πρέπει να εκκενωθεί η παλιά συμβολική τάξη μέσω της πράξης ώστε να να θεμελιωθεί μια νέα συμβολική τάξη. Η παλιά ιδεολογική φαντασίωση πρέπει να διαλυθεί για να σχηματιστεί μια νέα φαντασίωση, μια νέα σχέση με την απόλαυση. Ο Μπαντιού αρνείται τον ρόλο ης ριζικής αρνητικότητας. Το συμβάν είναι μια ριζική θετικότητα και έτσι ο Μπαντιού δεν αναγνωρίζει την ενόρμηση θανάτου.Ο Σταυρακάκης επίσης επικρίνει το Ζίζεκ γιατί δίνει μεγάλη έμφαση στην αρνητικότητα. Ωστόσο ο Ζίζεκ αντιλαμβάνεται την ενόρμηση θανάτου ως απαραίτητο όρο για την ex nihilo δημιουργία, για τη μετουσίωση. Ο θάνατος και η ζωή έχουν μια διαλεκτική σχέση ταύτισης στον Ζίζεκ. Αυτό που εμποδίζει τη θεμελίωση μιας (πλήρους) ταυτότητας είναι και ο απαραίτητος όρος για την συγκρότησης μιας νέας ταυτότητας. Η ενόρμηση θανάτου είναι αυτή που εγγυάται ένα μη ολοκληρωτικό πολιτικό σχέδιο, μια διαρκή ροή και αλλαγή.
    Ο Μπαντιού από την άλλη μιλά για προδοσία του συμβάντος όταν κάποιος προσπαθεί να ονομάσει τον ακατανόμαστο πυρήνα του συμβάντος. Η αρνητικότητα ερμηνεύεται ως υπερβολική θετικοποίηση. Επίσης η προδοσία ενός συμβάντος είναι η εγκατάλειψη της πίστης σε αυτό. Εκτός από τη διάλυση της συμβολικής τάξης πρέπει σύμφωνα με τη ζιζεκική πράξη να υπάρχει και εξαφάνιση του υποκειμένου της συμβολικής τάξης το οποίο θα αναγεννηθεί μετασχηματισμένο μέσα από την πράξη. Νομίζω οτι ο Μπαντιού εστιάζει στην θεμελίωση του νέου όχι πως συντελείται το πέρασμα από την κατάσταση στο συμβάν. Ο Ζίζεκ έχει την απάντηση:μέσω μιας πράξης.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Λες ο Μπαντιού να περίμενε τον Ζίζεκ να του μιλήσει για πράξη;
    Και ποια συνέπεια βρίσκουμε στον Ζίζεκ όταν προμοτάρει τον Πάπα που έχει σταθερές αξίες και εμμένει σε αυτές; δηλ. προωθεί έναν πραξιακό φορμαλισμό : "“ο Ζίζεκ φαίνεται επίσης να να προτιμά όλο και περισσότερο έναν ορισμό της πράξης με όρους καθαρά φορμαλιστικούς, ως αταλάντευτη προσκόλληση σε αρχές κόντρα σε κάθε συγκυρία. Η πεισματική άρνηση του Πάπα να υποχωρήσει στο ζήτημα της έκτρωσης, για παράδειγμα, μπορεί να λειτουργήσει συνεπώς ως παράδειγμα αυθεντικής ηθικής πράξης, κόντρα στην πραγματιστική προσαρμοστικότητα και τον αυτάρεσκο [feel-good] πνευματισμό του Δαλάι Λάμα: “Ο Πάπας, αντίθετα, μας θυμίζει ότι υπάρχει τίμημα που πρέπει να πληρωθεί για να έχουμε μια ηθική στάση με την ορθή έννοια—είναι η ίδια του η πεισματική προσκόλληση στις ‘παλιές αξίες’, το ότι αγνοεί τις ‘ρεαλιστικές’ συμπεριφορές του καιρού μας ακόμα και όταν τα επιχειρήματα μοιάζουν ‘προφανή’ (όπως στην περίπτωση της καλόγριας που πέφτει θύμα βιασμού), που τον καθιστά αυθεντικά ηθική μορφή.”Bosteels
    Η προσκόλληση σε αρχές του Ζίζεκ δεν έχουν καμία σχέση με το συμβάν και την πιστότητα στον Μπαντιού.
    Ανάλογη συζήτηση εδώ: http://radicaldesire.blogspot.com/2011/01/bruno-bosteels.html

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Η υποστήριξη του Πάπα σε κάποιο βιβλίο του Ζίζεκ δεν σημαίνει οτι ο Ζίζεκ έγινε καλός χριστιανός εφόσον ο ίδιος δηλώνει ριζοσπάστης άθεος. Επίσης δεν σημαίνει ότι επικροτεί την άποψη του Πάπα για τις εκτρώσεις ή γενικά τις απόψεις του Πάπα. Ο Σταυρακάκης επισημαίνει οτι πρέπει κανείς να διαβάζει σε αυτές τις περιπτώσεις τον Ζίζεκ σε σχέση με το πως χρησιμοποιεί παραδείγματα για να υποστηρίξει μια άποψη, για να φωτίσει περισσότερο μια θεωρητική έννοια. Σε κάποιο σημείο μπορεί να επικρίνει τον Πάπα σε κάποιο άλλο να τον χρησιμοποιεί ως παράδειγμα. Στην συγκεκριμένη περίπτωση ο Ζίζεκ ο οποίος είναι αλήθεια αρέσκεται στο να προκαλεί, θέλει να φωτίσει την έννοια της πράξης. Η έννοια της πράξης δεν είναι φορμαλιστική ακολουθεί μια καντιανή (και σαδική) προσταγή η οποία δεν σου λέει τι να κάνεις και δεν σχετίζεται βέβαια με την έννοια του Αγαθού. Για να το αναδείξει αυτό ο Ζίζεκ χρησιμοποιεί παραδείγματα που κάθε άλλο αποτελούν αποδεκτές συμπεριφορές, κάποιες φορές μπορούν να χαρακτηριστούν ακόμη και εγκληματικές. Ηθικό για το Λακάν και το Ζίζεκ δεν είναι να πράττεις το καλό.Απλουστεύοντας θα έλεγα ηθικό είναι να δρας ενάντια στα συμφέροντά σου, ενάντια στην αρχή της ευχαρίστησης. Έτσι θα έλεγα οτι δεν πρόκειται για προσκόλληση σε αρχές του Ζίζεκ αλλά για μια θεμελίωση της ηθικής της ψυχανάλυσης. Δεν υπάρχουν συγκεκριμένες αρχές. Ο Ζίζεκ συνδέει το συμβάν με την πράξη. Η πράξη είναι αυτή που επιτρέπει την ανάδυση του συμβάντος. Η καταστροφή της φαντασίωσης και ο αφανισμός του υποκειμένου είναι οι απαραίτητοι όροι για το ριζικά νέο, για το συμβάν. Ο Μπαντιού δεν εξηγεί πώς αναδύεται το συμβάν και το υποκείμενο που είνα πιστό σε αυτό. Απλά το ριζικά νέο προκύπτει ξαφνικά. Ο Bosteels μεροληπτεί υπέρ του Μπαντιού, δεν απαντά σε αυτά τα προβλήματα. Η θέση του Ζίζεκ δεν είναι υποστήριξη στον Πάπα. Η κεντρική θέση που διαπερνά όλα τα βιβλία του είναι οτι η πράξη βασισμένη σε μια ηθική της ψυχανάλυσης οδηγεί στην ανάδυση του συμβάντος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Επίσης θα πρόσθετα οτι η πράξη δεν σημαίνει πάντα δράση, είναι διαφορετική από αυτή. Ο Ζίζεκ το αφήνει ανοιχτό ώστε να συμπεριλάβει γενικές απεργίες, καθιστικές διαμαρτυρίες και άλλα. Η πράξη στην λακανική ψυχανάλυση δεν είναι βέβαια ούτε γλωσσικό ενέργημα αλλά ούτε και εκδραμάτιση. Η πράξη ταυτίζεται με τη διέλευση της φαντασίωσης.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Ένα θέμα ο καντιανισμός. Έστω κι έτσι η καντιανή προσταγή δεν είναι υπερβατική;(ή και υπερβατολογική;)
    Ο Μπαντιού χρησιμοποιεί τον Παύλο για να μιλήσει αντικαντιανά.
    2ο θέμα, η ανάδυση του συμβάντος στον Μπαντιού. Έχω ριζική διαφωνία. Ακριβώς, θεωρώ, πως η έμφαση στον Μπαντιού είναι αυτό που αρνείσαι ότι κάνει :
    Badiou's formalized in-humanism is supposed to show us instead how the new happens, how it emerges; not at all without human practice, but not with the full knowledge and choice and freedom of any of its participants either.ed pluth pp 184.
    Η πολεμική του είναι απέναντι στον δημοκρατικό υλισμό με έμβλημα το "απολαύστε" και στον σκοταδισμό με έμβλημα τη θυσία(ο Ζίζεκ νομίζω ότι ανήκει εδώ).
    3ο θέμα η διέλευση της φαντασίωσης. Ποια τα εχέγγυα της πράξης αυτής;Παλιά μου έλεγες ότι είναι ένας διαρκής αγώνας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. 1ο θέμα
    Ο Ζίζεκ και ο Λακάν δεν υποστηρίζουν έναν καντιανισμό. Χρησιμοποιούν ως εκκίνηση τη φιλοσοφία για να τη στρέφουν σε ψυχαναλυτικές ατραπούς. Δεν υποστηρίζουν την καντιανή προσταγή ως έχει αλλά την προσεγγίζουν ανατρεπτικά. Ο Ζίζεκ επικρίνει τον Καντ ότι διαχωρίζει τον νόμο από την επιθυμία. Η επιθυμία για τον Καντ είναι παθολογική, δεν μπορεί ποτέ να είναι ηθική. Στον Ζίζεκ και Λακάν υπάρχει ταύτιση νόμου και επιθυμίας. Η επιθυμία δεν είναι παθολογική. Ηθικό είναι όταν δεν υποχωρεί κάποιος από την επιθυμία του. Η προσταγή δεν είναι μόνο καντιανή αλλά και σαδική. Πρόκειται για ενσωμάτωση της ενόρμησης θανάτου σε έναν νέο ορισμό του ηθικού.

    2ο θέμα
    Ο Ζίζεκ δεν επικρίνει την έννοια του συμβάντος συνολικά απλά εστιάζει στο τι συμβαίνει ακριβώς πριν θεμελιωθεί η θετικότητα, το νέο ξεκίνημα. Η νέα φαντασίωση δεν μπορεί να θεμελιωθεί αν δεν διαλυθεί η προηγούμενη φαντασίωση και το υποκείμενό της. Η κριτική δηλαδή είναι ότι ο Μπαντιού δεν αποδέχεται τη διαλεκτική σχέση ζωής και θανάτου, αρνητικού και θετικού. Θεωρεί ότι το συμβάν προκύπτει αντι- διαλεκτικά. Η θυσία του Ζίζεκ δεν είναι παρά αυτό το σβήσιμο του υποκειμένου που στη συνέχεια θα αναγεννηθεί. Η θυσία δεν είναι τίποτα άλλο παρά απόρροια της ενόρμησης θανάτου. Το υποκείμενο εγκαταλείπει την ηθική που εστιάζει στην καλή ζωή, την ευδαιμονία και θυσιάζει ότι πολυτιμότερο έχει (αντικείμενο α) ακολουθώντας την επιθυμία του, μια επιθυμία που σε τελική ανάλυση είναι επιθυμία ελευθερίας. Δεν πρόκειται για κάποιο είδους σκοταδισμό.

    3ο θέμα
    Η διέλευση της φαντασίωσης κατά τον Bruce Fink ορίζεται ως μια διαδικασία χωρίς τέλος. Η ανάδυση του αυτόνομου υποκειμένου αναβάλλεται συνεχώς. Είναι κάτι που θα έχει συντελεστεί σε μελλοντικό χρόνο.
    Η λακανική ψυχαναλυτική κοινότητα με επικεφαλής τον Μιλλέρ έχει θεσμοθετήσει το πέρασμα (passé) για την εξακρίβωση της διέλευσης της φαντασίωσης.Gια την ακρίβεια το πέρασμα απαντά στην ερώτηση τι γίνεται η λίμπιντο που αποεπενδύεται από τη φαντασίωση. Ορίζεται σε σχέση με το σύμπτωμα του υποκειμένου που έχει διέλθει τη φαντασίωσή του αλλά το σύμπτωμά του εμμένει.
    Ο Ζίζεκ υποστηρίζει ότι η διέλευση της φαντασίωσης δεν είναι διαρκώς αναβαλλόμενη όπως για παράδειγμα στον Ντερριντά. Η διέλευση της φαντασίωσης συντελείται. Ωστόσο και ο Ζίζεκ παραδέχεται ότι μετά τη διέλευση της φαντασίωσης η ενόρμηση δεν παύει, κινείται συνεχώς γύρω από μια τρύπα. Πρόκειται δηλαδή για έναν συνεχή αγώνα γύρω από έναν αδύνατο στόχο. Η ενόρμηση θανάτου παράγει συνεχώς jouissance μέσα από την διαρκή αποτυχία της να επιτύχει αυτό το στόχο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. "Πρόκειται δηλαδή για έναν συνεχή αγώνα γύρω από έναν αδύνατο στόχο. Η ενόρμηση θανάτου παράγει συνεχώς jouissance μέσα από την διαρκή αποτυχία της να επιτύχει αυτό το στόχο."

    Έχω λοιπόν, την αίσθηση ότι η "λύση" του Ζίζεκ, δεν είναι καθόλου λύση, όταν η ίδια η λακανική ψυχανάλυση αναγνωρίζει ότι το μίσος ως πάθος του Είναι δε νικιέται, είναι πέραν της αναγνώρισης και αυτό που θέλει το καθαρό μίσος είναι η άμεση καταστροφή του συμβολικού. Είναι αντιδιαλεκτικό υπό την έννοια ότι είναι πέραν της διαλεκτικής μεσολάβησης που προϋποθέτει το συμβολικό. Το μίσος ως πάθος του Είναι διακόπτει αυτή τη διαμεσολάβηση και τη συμμαχία του Νόμου.
    Κατά συνέπεια, μία ηθική της ψυχανάλυσης δεν μένει στο σημείο της διέλευσης της φαντασίωσης αλλά στην υποκειμενικοποίηση αυτής της ατέλειας του Είναι. Το ανυπόφορο δηλ. της διαίρεσης του Είναι του Υποκειμένου. Δεν έχει αντικείμενο γιατί θέλει να καταστρέψει την ίδια τη ζωή.Μισεί την ίδια τη ζωή αλλά το υποκείμενο αγαπάει και τον πολιτισμό γιατί αυτός τον συγκροτεί. Η ηθική της ψυχανάλυσης είναι να καταδεικνύει αυτή την αμφιθυμία,να κατονομάζει το οικείο κακό.

    Για να αποφευχθεί , τώρα, αυτός ο ιδιότυπος υποκειμενισμός που ελλοχεύει, και για να μην παγιδευτούμε σε μία επιστήμη της ψυχανάλυσης ως ενός απόλυτου μεγάλου Άλλου, εγγυητή μιας απόλυτης αλήθειας, θα στρεφόμουν στο μπανιουικό συμβάν που διασώζει την αλήθεια ενάντια σε κάθε απόπειρα παγίωσής της, που μας στρέφει σε διαδικασίες υποκειμενοποίησης με όρους ενθυλάκωσης, θα τολμούσα να πω, του οικείου κακού. Πρόκειται για έναν ειρηνικό κατευνασμό του εσωτερικού ανταγωνισμού που δείχνει και επιβεβαιώνει την ανιδιοτέλεια της κομμουνιστικής υπόθεσης, όπως έγραψα και τότε στο filosofia.forum.

    Εν τέλει, η λέξη-κλειδί ίσως είναι όχι σβήσιμο, αλλά αποστασιοποίηση. Ξέρεις ... desembarazo :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Δεν πρόκειται για μίσος για το συμβολικό αλλά πάθος για το πραγματικό όπως το ονομάζει ο Μπαντιού. Η ενόρμηση θανάτου δεν θέλει να καταστρέψει τη ζωή αλλά το αντίθετο είναι η επιβεβαίωση της ζωής. Αντιστοιχεί με μια κατάσταση διαρκούς έντασης και δεν έχει καμιά σχέση με την επιστορφή στην ανόργανη ύλη στην οποία παραπέμπει η αρχή της νιρβάνας. Η ηθική της ψυχανάλυσης στοχεύει στο να καταδείξει οτι η συμβολική τάξη συγκροτείται γύρω από έναν πυρήνα ριζικής αρνητικότητας, οτι ο νόμος είναι προσποιητός και ενδεχομενικός. Το υποκείμενο είναι διχασμένο μεταξύ του συμβολικού και του πραγματικού. Είναι συγκροτούμενο αλλά και συγκροτούν. Η διέλευση της φαντασίωσης αντιστοιχεί στην άρση αυτού του διχασμού με το υποκείμενο της ενόρμησης να καταλαμβάνει τη θέση του κύριου σημαίνοντος. Ο Μπαντιού αποτυγχάνει να συλλάβει την μετάβαση του υποκειμένου από μια κατάσταση ανελευθερίας σε μια κατάσταση ελευθερίας, δεν αντιλαμβάνεται το συγκροτούν υποκείμενο ως προϊόν απο-υποκειμενοποίησης ή απο-ταύτισης (αφάνιση είναι ο όρος που χρησιμοποιεί ο Λακάν για το σβήσιμο του υποκειμένου που έγραψα παραπάνω).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Αυτό που λες δεν έχει σχέση με το επίδικο που θέτω. Έχεις άδικο γιατί μιλώ για το το μίσος ως πάθος του Είναι που δεν έχει αντικείμενο. Δεν πρόκειται για πάθος του Έχειν(Masimo Recalrati.) Είναι απόλαυση χωρίς επιθυμία. Εχθρός του είναι η ίδια η ζωή, η ζωή ως πλήγμα. Ο ίδιος ο Λακάν οικειοποιείται το συστατικό χαρακτήρα του φθόνου της Μέλανι Κλάιν, εξομοιώνοντας το πάθος του μίσους με το φθόνο προς τη ζωή ως τέτοια.Ο Λακάν ορίζοντας την ψυχανάλυση ως εμπειρία υποκειμενοποίησης του οικείου κακού επιδιώκει να δημιουργήσει μία πολιτική της ψυχανάλυσης ενάντια στην πολιτική της παράνοιας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Συμφωνώ οτι ο Λακάν επηρεάστηκε πολύ από την Κλάιν. Ωστόσο πρέπει να διευκρινίσω οτι και εγώ μιλάω για απόλαυση και όχι για επιθυμία. Η απόλαυση παράγεται καθώς η ενόρμηση θανάτου αποτυγχάνει διαρκώς να πετύχει το στόχο της ,καθώς κινείται διαρκώς γύρω από μια τρύπα. Η ενόρμηση θανάτου και η απόλαυση μπορούν να θεωρηθούν το οικείο κακό που αναφέρεις. Ωστόσο έδειξα οτι ισοδυναμούν με την απερίσταλτη ζωή. Οπότε και εγώ μιλώ για πάθος του Είναι και όχι πάθος του Έχειν. Μάλλον δεν καταλαβαίνω πως συνδέεις την Κλάιν με το Λακάν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. Τους ενώνει η ανάλυση για το "φθόνο προς τη ζωή". Το καθαρό αυτό μίσος ταλαντεύεται βίαια από το φαντασιακό στο πραγματικό. Είναι χωρίς όρια, είναι το μίσος προς το Θεό:(πάλι Masimo Recalrati, μτφρ Άλκης Γαβριηλίδης). Η υποκειμενοποίηση αυτού του κακού μπορεί να επιτρέψει στο υποκείμενο να προσεγγίσει το συμβάν της αγάπης. Της αγάπης πέρα από το σημείο αναγνώρισης της επιθυμίας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή